Kolodkalar – tormozlash tizimining hammasidan ko‘ra ko‘proq yemirilishga duch keluvchi qismdir. Tormozlanish vaqtida shovqin va g‘ichirlashning paydo bo‘lishi kolodkaning nosozligi haqida xabar beradi. Ustiga ustak oldingi va orqa kolodkalari bir-biriga bog‘liq bo‘lmagan holda yemiriladi. Shunday agar g‘ichirlashni yemirilgan kolodkalar vujudga keltirayotgan bo‘lsa, u holda ularni yangisiga almashtirishadi.
Afsuski, sotuvda nafaqat yuqori sifatli va oliyjanob metallokeramik kolodkalar, balki braklari ham uchraydi. Vaholanki, ularning holati butun tormozlash tizimi ishlashiga ta’sir etadi. Tormozlash diskini olaylik, sifatsiz kolodkalarda u qirilishga moyildir. Buning natijasida tormozlanish tizimini shu diskni chaxlash yoki yangi disk qutqaradi, bu mamnuniyat arzon bo‘lmaydmi. Shundan kelib chiqadiki, kolodkalar sifatida tejash va ulardagi sezilarli bo‘lmagan defektlariga ko‘z yumish, eng yaxshi vaziyatda – befoyda, yomon vaziyatda esa – xavflidir!
Tormozlash suyuqligi. Uning sathi maxsus nazoratni talab etadi. Uskunalar panelida indikator yonishi suyuqlik sathining kritik belgiga yetib borganligini bildiradi. Barchasidan yaxshirog‘i avto ishlab chiqaruvchi tomonidan tavsi etilgan tormozlash suyuqligini quyishdir.
Yana shuni ham e’tiborga olish kerakki, havo bilan uzoq vaqt aloqada bo‘lgan tormozlanish suyuqligi o‘zining mexanik xususiyatlarini yo‘qotadi. Shuning uchun, suyuqlikni quyayotganda rezervuar qanchalik zich yopilganligini tekshirish yaxshi. Suyuqlikni to‘rt-besh yilda bir marotabadan kam bo‘lmagan vaqtda almashtirish maqsadga muvofiq bo‘ladi.
Suyuqlikni oqib ketishiga ko‘pincha zichlilikni buzilishi va gidroshlangning shikastlanishi sababchi bo‘lishi mumkin. Eskirgan shlang qayta qo‘llanilishi mumkin emas. Uni almashtirish kerak.
Barabanli tormozlarda barchasi ancha oddiyroq. Va asosan, ularning xizmat qilish muddati avtomobilning o‘zini xizmat muddati bilan tengdir. Ammo biribir o‘zining xarakteristikalari bo‘yicha barabanli tormozlar sezilarli darajada disklilarga o‘rnini bo‘shatadi.
Tormoz tizimida rulning turtkilanishi bilan kuzatiluvchi g‘ichirlash paydo bo‘lishidek bunday buzilishlar yaqqol bo‘lib qolganda, u holda hammasidan ko‘ra tormozlanish diski shikastlanishi yoki uning yuziga begona narsalarning tushib qolishi sabab bo‘ladi. Agar disk yuzi unchalik ingichka bo‘lmasa, u holda uni chahlash yo‘li bilan tiklash mumkin. Tiklash imkoni bo‘lmagan disklar almashtirilishi zarur.
Unchalik uzoq davrda diskli mexanizmlarni oldingi g‘ildiraklarga, barabanli esa orqa g‘ildiraklarga o‘rnatilgan. Hozirgi vaqtda esa, model turini hisobga olib, hamma to‘rtta g‘ildirakka yo barabanli yoki diskli tormozlar qo‘yiladi.
Tomozlash tizimining ishida buzilish sababini tormozlash pedali holati bo‘yicha ham aniqlash mumkin. Shunday qilib, masalan, gidroprivodga havoning kirishi yoki suyuqlikni oqib ketishi sababli natijasida pedal juda egiluvchan yoki “yumshoq” bo‘lib qolishi mumkin. Suyuqlik oqib ketishida to‘xtagan detallarni almashtiriladi, kolodkalarni yuviladi va quritiladi, tormozlash tizimini prokachka qilinadi. Tormozlash tizimidagi havoni prokachka yo‘li bilan ham olib tashlanadi. Bundan tashqari, pedalning “o‘ynab qolish” sababi rezina shlanglarining va tormozlash silindrlari prokladkalarining shikastlanishi va eskirishi bo‘ladi.
Agar pedal bosilganda qo‘shimcha kuch kerak bo‘lganda, u holda, balkim, vakuum kuchaytirgich ishlamayotgan bo‘lishi mumkin. Bunga sabab bo‘lib shikastlangan yoki yomon mahkamlangan shlanglar bo‘lishi mumkin.
Tormozlash vaqtida avtomobil chetga ketmoqda. Bu quyidagilar sababli yuzaga kelgan bo‘lishi mumkin:
- tormozlash kolodkalari ichiga moy tushgan;
- support porshen to‘xtab qolmoqda;
- privod moslashtirilishi o‘rnatilgan tartibda o‘tkazilmagan;
- magistral trubka va g‘ildirak orasida kir hosil bo‘lgan;
- g‘ildiraklardagi bosim darajasi har xil.
