Har bir svecha o‘zining xarakteristikasiga va parametrlariga egadir va qanchalik ayanchli bo‘lmasin, barcha avtomobil model va markalariga mos keluvchi svechalar yo‘q. Biroq, uzoq xizmat qiladigan va o‘rnatilgan tartibda o‘zi belgilangan vazifalarni bajaruvchi svechalarni bir oz bilimlarga ega bo‘lib tanlash murakkab emas.
Hozirgi kunga eng ommaviy va talabgor deb topilgan dong‘i ketgan BOSCH, DENSO, CHAMPION va NGK kabi markadagi svechalar qabul qilingan.
O‘t oldirish svechalarini tanlanayotganda ularning geometrik tuzilishi va kalil soniga diqqatni qaratish kerak. Shu tariqa, parametrlari bo‘yicha mos kelmaydigan svechani uning uchun mo‘ljallangan inga mahkamlab bo‘lmaydi va demak, uning elektrodlari dvigatelga yetib bormaydi. Elektrodlar uzunligi tavsiya etilgan uzunligidan yuqori bo‘lsa, u holda bu dvigatelning ishlashining yomonlashishiga, hattoki to‘htashgacha.
Parametrlarga mos kelmagan avtomobil ishlab chiqaruvchilari tomonidan ko‘rsatilgan xarakteristikali svechalar – sekinlashtirilgan harakatdagi bomba kabidir, avtomobil egasi esa avtoustaxonaning doimiy tashrif buyuruvchi bo‘lib qoladi. Ekspluatatsiya bo‘yicha qo‘llanmada ko‘rsatilgan talablarga javob beradigan svechalar bir necha ming kilometr xizmat qilishga tayyordirlar.
Sifatli svechalar uzluksiz o‘t oldirish, mablag‘lar va vaqt tejamkorligi bilan ta’minlaydilar.
O‘z avtomobilingizga svechani rezba va diametri bo‘yicha aniq tanlash kerak. Shuning uchun sotuvchi tomonidan taklif etilgan svechalarning birinchisi xarid qilish kerak emas. Odatda svechalar diametri 14 mmga, rezba qadami esa – 12 – 25 mm va unadan kattaga teng.
Albatta, analoglarni ishlatish ruxsat etilgan, ammo baribir, svechaning o‘lchami va kalil soni ko‘rsatilgan ma’lumotlarga javob berishi kerak. Kalil soni svechaning qizib ketishga turg‘unlik darajasini aks etadi. Svechaning yuqori kalil soni uning yuqori haroratlarga bardosh beriishni ko‘rsatadi. Kam kalil sonli svechalar qizib ketishni yomonroq ko‘taradi va albatta tezroq ishdan chiqadi. Kalil soni o‘rtacha svechalar 17, 18, 19, sovuq – 20, issiq – 11, 12, 13, 14 ga teng.
Ko‘p elektrodli svecha
Bunday svechalarning markaziy elektrodi boshqa elektrodlar bilan o‘ralgan. Elektrodlarning ko‘p sonli bo‘lganligi sababli o‘t oldirish svechasida hosil bo‘lgan uchqun ishdan chiqqan elektrodni aylanib o‘tishga va soziga tushishi qobiliyatiga ega. Shunday qilib, uning xizmat qilish muddati uzaytiriladi.
Iridiyli va Platinali svechalar
Elektrod qalinligi qanchalik ingichka bo‘lsa uchqun shunchalik kuchli bo‘ladi, u bilan birga dvigatelni o‘zi ham. Ammo, barcha metallar ham yuqori harorat o‘zgarishlariga chidamli bo‘lmaydi. Ularni hammasidan yaxshiroq iridiy va platina ko‘tara oladi. Ushbu oliyjanob va kamyob metallardan ishlab chiqarilgan svechalar antikorroziyaviy xususiyatga va yuqori sifatga egadirlar. Iridiyli svechaning kchli uchquni nafaqat motorning quvvatini maksimal oshirib beradi, balki markazda yoqilmay elektrod chetlarida yoqilgani uchun uning ustida yig‘ilib qolgan kir va qasmoqni tushirib yuboradi, shu yo‘sinda uni tozalaydi.
Platinaviy svechalarning xizmat qilish muddati 100 000 kmgacha uzaytiriladi, bu vaqtda oddiy mis svechalar 35 000 km ni tashkil qiladi.
Shu bilan birga, ingichka markaziy elektrodli va uning past kuchlanishli platinaviy svechalar uzluksiz o‘t oldirishni va kuchli uchqun generatsiyasini ta’minlaydi. Biroq, platinaning erish harorat chegarasi iridiynikiga qaraganda sezilarli pastroq.
O‘t oldirish svechalarini o‘rnatish
Svechalarni o‘rnatishda o‘ziga xosligi yo‘qdek bilinadi. Atiga, eskisini burab olib yangisini burab qo‘yilsa bas. Ammo haqiqatda, demontajda ham o‘zining nozik tomoni mavjud. Xizmatini tugatgan svechani inidan olish uchun juda ehtiyot bo‘lish kerak. Bitta aylanishdan so‘ng, quruq havo bosimi yordamida barcha yig‘ilib qolgan kirlarni olib tashlash zarur, bu kir demontaj jarayonida rezbaning va silindrning ichiga tushib qolishi mumkin. Shundan so‘ng, o‘t oldirish svechasini butunlay burab olish mumkin.
O‘rnatishdan avval yangi svechani tozalanadi. Moylanganlikni eritgich yoki svechani qaynab turgan suvga botirish tavsiya etiladi. Undan keyin butkul quritish shartdir. Bundan tashqari, o‘rnatishdan avval mexanik shikastlanishlar va svechada boshqa nuqsonlar yo‘qligiga ishonch hosil qilish kerak. Kontakt gayka va zichlovchi aylana borligini tekshiriladi. Bundan so‘ng, svechani ehtiyotkorlik bilan va bosim bermasdan inga joylanadi. U rezina shayba bilan ishonchli qayd qilingan bo‘lishi kerak. Keyn esa, katta jismoniy kuch ishlatmasdan o‘t oldirish svechasini burab kiritiladi va mahkamlanadi.
